Wokół bieruńskiej palmy wielkanocnej

Kwitnące gałązki wierzby, bazie, a może kłujący jałowiec czy bukszpan? To tylko kilka roślin, jakie powinny znaleźć się w tradycyjnej bieruńskiej palmie wielkanocnej.  Okazja do tego, by dowiedzieć się jak zrobić taką palmę, będzie już w najbliższą sobotę - 1 kwietnia - podczas spotkania, organizowanego przez Muzeum Miejskie w Bieruniu. Jego tytuł to „Wokół bieruńskiej palmy wielkanocnej”. Start o godzinie 15:00. Wstęp wolny.

Palma wielkanocna to istotny element świątecznej tradycji. Ten kluczowy symbol Wielkanocy zanosimy do kościoła w Niedzielę Palmową, żeby go poświęcić.

- Na ziemi pszczyńskiej, a więc i w Bieruniu, w skład palmy wchodzą m.in.: kwitnące gałązki wierzby, leszczyny, kłujące gałązki jałowca pospolitego, sosny tureckiej, a także trzcina, kokocyna czy bukszpan - wymienia Agnieszka Szymula, etnolog i dyrektor Muzeum Miejskiego w Bieruniu. - Dawniej zamiast bukszpanu używano bagna zwyczajnego, które dzisiaj jest pod ochroną.

Janusz Jagoda z Czarnuchowic tworzący tradycyjne palmy wielkanocne i dyrektor Muzeum, Agnieszka Szymula
(fot. Tomasz Liboska)

Jak wyjaśnia dyrektor Szymula, w wypadku palmy wielkanocnej bardzo ważna jest symbolika. Kłujący jałowiec przypomina mękę Jezusa, a czerwony dereń odnosi się do skrwawionego bicza, jakim raniono Chrystusa. Co więcej, samo zbieranie roślin to ważny ceremoniał. Trzeba wiedzieć, co i gdzie zbierać.

Dawniej poszukiwaczami roślin byli głównie chłopcy. Starsi, doświadczeni, wiedzieli gdzie się udać, by je zdobyć, a młodsi się od nich uczyli. Ta tradycja przekazywana była z pokolenia na pokolenie.

Chłopcy z Jajost zbierają bagno zwyczajne do palmy, ok. 1940r. (arc.pryw.)

- Po mszy chłopcy, bili się i kłuli poświęconymi palmami, żgali nimi dziewczęta po nogach i kłuli domowników - mówi A. Szymula. - Ta symboliczna chłosta miała zapewnić siły witalne na cały nadchodzący rok. Do dzisiaj w niektórych domach żywy jest zwyczaj połykania bazi z poświęconej plamy. Zabieg ten ma uchronić przed chorobami gardła.

Dzisiaj chłopcy z Jajost nadal zbierają rośliny do palmy wielkanocnej.
(fot. Tomasz Liboska/Muzeum Miejskiego w Bieruniu)

Te i inne ciekawostki będzie można usłyszeć podczas spotkania „Wokół bieruńskiej palmy wielkanocnej”, na jakie zaprasza Muzeum Miejskie w Bieruniu. Odbędzie się ono już w najbliższą sobotę, 1 kwietnia, o godzinie 15.00 w budynku Centrum Przesiadkowego w Bieruniu przy ul. Ofiar Oświęcimskich 5.

- Naszym gościem będzie dr inż. Łukasz Piechnik z  Instytutu Botaniki im. Władysława Szafera Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, który opowie o roślinach wchodzących w skład naszej palmy. Zaprezentujemy też palmy i to zarówno te wykonane w Bieruniu, jak i w pobliskich Ćwiklicach. Opowiemy o roślinach wchodzących w ich skład i ich znaczeniu - mówi A. Szymula. 

Na  miejscu będzie można także zakupić bieruńskie palmy, a także okolicznościowe gadżety, jakie przygotowało muzeum. Są to uszyty z wysokogatunkowej białej gabardyny bieżnik z nadrukiem bieruńskiej palmy oraz grafiki, które wykonała lokalna artystka, Beata Plewniok na podstawie fotografii dokumentujących bieruńskie palmy wielkanocne. Ponadto na takiej grafice zamieszczona została instrukcja wykonania palmy po naszymu, czyli po śląsku.

Okolicznościowe gadżety z bieruńską palmą.